Ενδιαφέρουν και αυτά

Εθνικοί Αγώνες

ΚΥΠΡΙΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ 1897 – 1913.

Μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, Κύπριοι εθελοντές κατατάσσονταν σε κάθε επαναστατική κινητοποίηση του Ελληνισμού και σε κάθε πολεμικό επεισόδιο ή επιστράτευση. Η έλευση των Βρετανών, το 1878, βάσει αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Αγγλίας και Τουρκίας, έφερε αρκετά αγαθά στην Κύπρο, αλλά και πολλές απογοητεύσεις που πλήθαιναν με το χρόνο. Στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 οι Κύπριοι εθελοντές έφτασαν τους 1000.Στην πλειοψηφία τους ήταν αγρότες, από διάφορες περιοχές του νησιού .Οι περισσότεροι υπηρέτησαν στο νικηφόρο τμήμα του Ελληνικού στρατού, στην ταξιαρχία του Συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Σμολένσκη, γεγονός που τους επέτρεψε να επιστρέψουν στην πατρίδα τους με υψηλό ηθικό.

Στο Μακεδονικό Αγώνα (1904-1908), η ιστορική έρευνα εντόπισε μέχρι σήμερα 8 Κύπριους Μακεδονομάχους. Ο γνωστότερος είναι ο Γεώργιος Αργυρίου Κυπραίος από την Πέγεια της Πάφου, που διακρίθηκε ως ομαδάρχης στην περιοχή Μοναστηρίου – Μοριχόβου. Στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912 – 1913 πολέμησαν με τον Ελληνικό στρατό 1500-1800 περίπου Κύπριοι εθελοντές. 55 από αυτούς σκοτώθηκαν στην πολιορκία των Ιωαννίνων και στις πολύνεκρες μάχες του Ελληνοβουλγαρικού πολέμου. Στον κατάλογο των εθελοντών περιλαμβάνονται άνθρωποι κάθε ηλικίας, επαγγέλματος ή τάξης, πλειοψηφούν, όμως, εμφανώς οι αγρότες. Κορυφαία στιγμή της Κυπριακής παρουσίας ήταν ο θάνατος του Δήμαρχου Λεμεσού, πρώην βουλευτή (1901-1911) Χριστόδουλου Σώζου, που σκοτώθηκε πολεμώντας στις 6 Δεκεμβρίου του 1912, στο Μπιζάνι.

Κύπριοι Εθελοντές 1914-1922

Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος και η ένταξη της Τουρκίας στο στρατόπεδο των Κεντρικών Δυνάμεων είχε ως αποτέλεσμα την καταγγελία της “Κυπριακής Συνθήκης” του 1878 και την προσάρτηση της Κύπρου στη Βρετανική Αυτοκρατορία (Νοέμβριος 1914).Το καλοκαίρι του 1916 άρχισε η μαζική κατάταξη Κυπρίων στο βρετανικό στρατό, στο ειδικό σώμα των έμμισθων ημιονηγών που δημιουργήθηκε. Μέχρι το Μάρτιο του 1919 στρατολογήθηκαν 16000 περίπου άνδρες. Οι Κύπριοι “μουλάρηδες”, μετά από μια σύντομη στρατιωτική εκπαίδευση στους στρατώνες της Θεσσαλονίκης, υπηρέτησαν σχεδόν αποκλειστικά, στο Μακεδονικό Μέτωπο. Στα συμμαχικά νεκροταφεία της Μακεδονίας βρίσκονται οι τάφοι 30 περίπου Κυπρίων που έχασαν τη ζωή τους, στο διάστημα 1916-1920. Άλλοι Κύπριοι κατατάχθηκαν εθελοντικά στον ελληνικό στρατό και στην “Εθνική Άμυνα”. Πέντε από αυτούς σκοτώθηκαν στη μάχη του Σκρα, το 1918.

Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 συντάραξε την Κύπρο λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας και των επικίνδυνων συνεπειών από την εκρίζωση του Ελληνισμού από τα απέναντι παράλια. Αν και χιλιάδες Κύπριοι γράφτηκαν ως εθελοντές, η κυπριακή συμμετοχή στη Μικρασιατική εκστρατεία ήταν σχετικά μικρή, εξαιτίας των αυστηρών – αυτή τη φορά – βρετανικών απαγορεύσεων. Αντίθετα, στη Μικρασία ήταν εμφανής η παρουσία αρκετών Κυπρίων αξιωματικών του ελληνικού στρατού, αποφοίτων της Σχολής Ευελπίδων ή παλιών υπαξιωματικών. Οι Κύπριοι πεσόντες του Μικρασιατικού πολέμου υπολογίζονται σε 30. Λίγο αργότερα η Ιερά Σύνοδος της Κύπρου, το σύνολο των βουλευτών της και ο δήμαρχος Λευκωσίας, με την προκήρυξη τους της 6ης Μαρτίου 1928, ευθαρσώς υπογράμμισαν, ότι “επί πεντήκοντα έτη εκρατήθημεν μακράν των μητρικών αγκαλιών, κρατούμεθα δε και νυν, παρά την εκφρασθείσα πλειστάκις (…) ομόφωνον ημών γνώμην, όπως ενωθώμεν μετά της μητρός Ελλάδος,”Η προκήρυξη αυτή κυκλοφόρησε με την ευκαιρία συμπληρώσεως 50 ετών από την έλευση των Βρετανών στην Κύπρο.

Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος και η Κύπρος.

Η Κύπρος ήταν η πρώτη Βρετανική Αποικία που έστειλε στρατιώτες σε επιχειρήσεις του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, τον Ιανουάριο του 1940. Σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς, υπηρέτησαν στο “Κυπριακό Σύνταγμα” και την “Κυπριακή Εθελοντική δύναμη” του Βρετανικού στρατού 20.000 στρατιώτες, από τους οποίους οι 800 ήταν γυναίκες, που στελέχωσαν διάφορες βοηθητικές υπηρεσίες. Το “Κυπριακό Σύνταγμα”, περιελάμβανε βοηθητικά σώματα (λόχους ημιονηγών, σκαπανέων, μεταγωγικού, αποβατικών σκαφών, κινητών πλυντηρίων) αλλά και τάγμα Πεζικού και Μηχανικού. Οι Κύπριοι υπηρέτησαν σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Γαλλία, όπου οι ημιονηγοί διακρίθηκαν στην εκκένωση της Δουγκέρκης, στην Αφρική, στη Μέση Ανατολή και την Ιταλία. Στην Ελλάδα μέχρι τη γερμανική εισβολή, τον Απρίλιο του 1941, μεταφέρθηκαν 5.000 – 6.000 άνδρες του “Κυπριακού Συντάγματος” (Έλληνες και Τούρκοι).

Οι περισσότεροι χρησιμοποιήθηκαν σε περιοχές της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, για τη διάνοιξη οδικών και οχυρωματικών έργων και τη μεταφορά εφοδίων και πυρομαχικών. Εκατοντάδες συνελήφθηκαν αιχμάλωτοι στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη, κατά τη συμμαχική υποχώρηση. Στον ελληνικό στρατό κατάφεραν να καταταγούν μόνον όσοι Κύπριοι ζούσαν στην Ελλάδα. Ανάμεσα τους, 40 περίπου φοιτητές που σπούδαζαν στην Αθήνα και πολέμησαν στο αλβανικό μέτωπο .Αργότερα, πολλοί Κύπριοι συνέχισαν την ένοπλη δράση τους πολεμώντας στις αντιστασιακές οργανώσεις εναντίον της τριπλής φασιστικής κατοχής, είτε στις ελληνικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής.

Η Επανάσταση του 1821 και η Κύπρος

Η Κύπρος στο μακρύ διάστημα της Τουρκοκρατίας (1570 – 1878) μοιράστηκε την τύχη του υπόλοιπου υπόδουλου Ελληνισμού αλλά και τους κοινούς αγώνες για ελευθερία. Τον Ιούνιο του 1798 στο Βελιγράδι, ο συνεργάτης και σύντροφος του Ρήγα Βελεστινλή, Ιωάννης Καρατζάς, από τη Λευκωσία, ακολούθησε το δάσκαλο του στο μαρτύριο. Στις παραμονές της επανάστασης του 1821 πολλοί Κύπριοι έγιναν μέλη της “Φιλικής Εταιρείας”, ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός υποσχέθηκε οικονομική Βοήθεια. Σύμφωνα με την παράδοση, τον Ιούνιο του 1821 ο Ψαριανός πυρπολητής Κωνσταντίνος Κανάρης αποβιβάστηκε μυστικά στις ακτές της Αμμοχώστου και δυτικά της Κερύνειας, στη Λάπηθο, και πήρε μαζί του τροφές, χρήματα αλλά και εθελοντές. Στις 9 Ιουλίου 1821 ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός απαγχονίστηκε στην Πλατεία Σεραγίου, στο κέντρο της Λευκωσίας. Μαζί του αποκεφαλίστηκαν οι τρεις άλλοι Μητροπολίτες Πάφου Χρύσανθος, Κιτίου Μελέτιος και Κυρηνείας Λαυρέντιος. Ακολούθησαν τις επόμενες ημέρες οι σφαγές των υπόλοιπων προγραφέντων κληρικών και πολλών προκρίτων, οι δημεύσεις-ιδιοποιήσεις των περιουσιών των εκτελεσθέντων και οι ανεξέλεγκτες λεηλασίες από τα τουρκικά στρατεύματα. Το σύνολο των Κυπρίων αγωνιστών του 1821 υπολογίζεται σε χίλιους. Κύπριοι πολεμιστές εντοπίζονται στις πρώτες μάχες στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες, αλλά και στο Μεσολόγγι, στην Πελοπόννησο, στην Αθήνα, στις ναυτικές επιχειρήσεις, ενώ άλλοι ανέλαβαν σημαντικές διοικητικές ή εκκλησιαστικές θέσεις στην “αναγεννηθείσα Ελλάδα”.

ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ 1914-1918

Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Κύπρος κλήθηκε να υπερασπίσει την αρετή της Ελευθερίας, ο Πολύστυπος δεν δίστασε να σημειώσει το παρόν του. Δέκα παλληκάρια της τότε εποχής έσπευσαν να καταταγούν στο Σώμα ημιονηγών και πολέμησαν στο Μακεδονικό Μέτωπο, στο Μέτωπο της Θράκης και αλλού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι 3 αδέλφια από μια πολυμελή οικογένεια, αυτή του Χατζηχριστόδουλου Χατζημιχαήλ , οι Γεώργιος, Αγαθοκλής, και Πέτρος Χατζηχριστοδούλου (για τους οποίους θα αναφερθούμε στη συνέχεια) έλαβαν μέρος στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο.

ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Όταν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η υπόδουλη Κύπρος κλήθηκε να υπερασπίσει για ακόμα μια φορά το αγαθό της Ελευθερίας, μια ομάδα παλικαριών του Πολυστύπου έτρεξαν για να πυκνώσουν το Κυπριακό Σύνταγμα που πολέμησε στη Μέση Ανατολή, στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Ιταλία, την Ελλάδα και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.

Πηγή: Βιβλίο «ΠΟΛΥΣΤΥΠΟΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ» Αιμίλιος Λεωνίδα

Ευεργέτες/Δωρητές

Σε όλη τη διαδρομή της ιστορίας του Πολυστύπου και ιδιαίτερα στις 2 τελευταίες εκατονταετίες δεν έλειψαν οι ευεργέτες και οι δωρητές της κοινότητας. Υπάρχουν σήμερα και ευρίσκονται εν ζωή πολύ αξιόλογοι ευεργέτες και δωρητές της κοινότητας, οι οποίοι διά λόγους μετριοφροσύνης δεν θα ήθελαν να προβληθεί το όνομά τους παρ’ όλο που η ευεργεσία τους σε ποικίλες μορφές της ζωής της κοινότητας είναι καθοριστικές.
Μερικοί δε, προτιμούν να παραμείνουν στην αφάνεια, για να μη θεωρηθεί ότι επιδιώκουν προβολή και επαίνους.
Θα περιορισθούμε έτσι να αναφέρουμε ελάχιστους ευεργέτες που βρίσκονται στην άλλη ζωή.

Ανδρέας Χ” Παναγιώτου Λοΐζος – Νότιος Αφρική	Πολύστυπος	1960
Αντώνης Χ” Χαραλάμπους Κουρτέλλας	Πολύστυπος	1971

Και οι δύο ευεργέτησαν την εκκλησία Αγίου Νικολάου και κατ’ επέκταση την κοινότητα.
Θα αναφέρουμε τώρα μερικούς παλιούς δωρητές που δεν βρίσκονται στη ζωή.

Μαρία Κυριακού	Πολύστυπος	1872
Χριστοφής Χ” Μιχαήλ	Πολύστυπος	1875
Μιχαήλ Γ. Σιήππης	Πολύστυπος	1878
Χ” Λενού Κυριάκου	Αληθινού	1879
Κυριάκος Χ” Γεωργίου	Πολύστυπος	1883
Χ” Αργυρός Χ” Πέτρου	Πολύστυπος	1883
Χ” Γιώρκης Χ” Κυριάκου	Πολύστυπος	1883
Μιχαήλ Γεωργίου Λοφίτης	Πολύστυπος	1883
Ελένη Ιωάννου	Πολύστυπος	1883
Χ” Χαράλαμπος Χ”Κυριάκου	Πολύστυπος	1886
Ειρήνη Μιχαήλ Σιήππη	Πολύστυπος	1926
Στέφανος Α. Πρωτοπαπάς	Πολύστυπος	1926
Μιχαήλ και Θεοπίστη Χ” Λοΐζου	Πολύστυπος	1954
Πρωτοπρεσβύτερος Χ”Πρωτοπαπά
Παναγιώτης Πέτρου		1944
Χριστόδουλος – Χρυσταλλού		1944
Κυριάκος Χ” Χριστοφή	Πολύστυπος	1883
Κωνσταντίνος – Χριστίνα		1944
Χριστόδουλος – Βασιλού		1944

Τους αξίζει κάθε έπαινος. Η γενναιοδωρία τους ας αποτελέσει παράδειγμα για τους σύγχρονους.

Ιστορία της Σ.Π.Ε

Η ίδρυση του Συνεργατικού Κινήματος της Κύπρου, στις αρχές του εικοστού αιώνα, ήταν η πιο ουσιαστική αντίδραση της κοινωνίας ενάντια στην οικονομική και κοινωνική καταπίεση του ατόμου και κυρίως ενάντια στο φαινόμενο της τοκογλυφίας.Το 1930 ιδρύθηκε η ΣΠΕ Πολυστύπου κατόπιν ενεργειών του Στέφανου Πρωτοπαπά, αλλά έμεινε αδρανής για μια δεκαετία γιατί δεν υπήρχαν λεφτά τότε να τους δανείσει η κυβέρνηση μέσω του Δανειστικού Ταμείου που δημιουργήθηκε από την αποικιοκρατική κυβέρνηση για την ανάπτυξη του θεσμού, ούτε και μέσω της Γεωργικής Τράπεζας που ιδρύθηκε το 1925 για στήριξη των γεωργών.Ύστερα από μια δεκαετία, δηλαδή το 1940, ο Στέφανος Πρωτοπαπάς έκαμε εκ νέου διαβήματα στο τμήμα Συνεργατισμού για επανίδρυση της ΣΠΕ Πολυστύπου και ενέγραψε αρκετά μέλη. Πρωτοστάτες της ίδρυσης της εταιρείας εκτός από τον Στέφανο Πρωτοπαπά, ήταν οι Πολύδωρος Σάββα, Κυριάκος Κυριακίδης, Χριστόδουλος Σιήππης, Κόδρος Γιαπανάς, Κλεόπας Μιχαήλ και άλλοι.Στον κύκλο των εργασιών της ΣΠΕ περιελήφθησαν και τα χωριά Λειβάδια, Αληθινού, Λαγουδερά και Σαράντι γιατί δεν είχαν τότε δική τους ΣΠΕ. Εξελέγη γραμματέας ο Στέφανος Πρωτοπαπάς, αρχικά χωρίς μισθό και αργότερα με μισθό 2 λίρες μηνιαίως.Είχαν καταφέρει να εγγράψουν περίπου 300 μέλη και το κάθε μέλος εφοδιάστηκε με βιβλιαράκι καταθέσεων. Άρχισαν να γίνονται οι πρώτες καταθέσεις και άρχισαν να αγοράζουν και να εμπορεύονται λιπάσματα. Την εποχή εκείνη λόγω του πολέμου, γινόταν διανομή τροφίμων με δελτία, όπως ζάχαρη, ρύζι, σιτηρά και άλλα είδη τα οποία διανέμονταν μέσω των κοινοταρχών (μουχτάρηδων). Με αίτηση της ΣΠΕ προς την Κυβέρνηση, τους παραχώρησαν το δικαίωμα της διανομής της ζάχαρης και του ρυζιού καθώς και ορισμένων ειδών ρουχισμού. Πρώτος διανομές διορίστηκε ο Χριστοφής Νικόλα Πρωτοπαπάς, και αργότερα ο Πολύδωρος Σάββα Σωτήρη. Ταυτόχρονα η ΣΠΕ ενοικίασε κατάστημα και άρχισε την εμπορία πολλών ειδών τροφίμων, και ιματισμού. Την εποχή εκείνη λειτουργούσαν στον Πολύστυπο 3 μικρά καταστήματα τροφίμων. Το ένα ανήκε στον Ξενοφώντα Παπά Χριστοφόρου με συνεταίρο τον Νικόδημο Νικόλα Πρωτοπαπά, το άλλο στον Κυριάκο ΧατζησάββαΓιαπανά και το τρίτο στον Αχιλλέα Χατζηπαναγιώτου που τότε υπηρετούσε ως μουχτάρης.Το 1942, ο Στέφανος Πρωτοπαπάς έκαμε διαβήματα και ενέγραψε ως νέα εταιρεία το Συνεργατικό Παντοπωλείο, με μετοχές αξίας 10 σελινιών εκάστη, (1/2 της λίρας). Ως πωλητής εξελέγη ο Πολύδωρος Σάββα.Το 1945 ο Στέφανος Πρωτοπαπάς ίδρυσε την Συνεργατική Εταιρεία Μεταφορών Πολυστύπου, και αγοράστηκε ένα αυτοκίνητο μάρκας «Chevrolet»κατάλληλο τόσο για τη μεταφορά επιβατών όσο και φορτίων. Από πολλά χρόνια πριν, αυτοκίνητο είχαν τρεις συνέταιροι, οι Χριστοφής Νικόλα Πρωτοπαπάς, ο Αχιλλέας Χατζηπαναγιώτου και ο Νικόδημος Νικόλα Πρωτοπαπάς. Με την ίδρυση των Συνεργατικών Ιδρυμάτων, όπως ήταν φυσικό, επηρεάσθηκαν τα συμφέροντα των.Ο Στέφανος Πρωτοπαπάς εργάστηκε ως γραμματέας της ΣΠΕ Πολυστύπου μέχρι το έτος 1950 όπου έφυγε από το χωριό και πήγε στην Μόρφου για να ασχοληθεί με την καλλιέργεια των πορτοκαλεώνων. Από το 1950 ως δεύτερος γραμματέας της ΣΠΕ Πολυστύπου διορίστηκε ο Κλεόπας Μιχαήλ μέχρι του έτους 1990. Η ανάπτυξη της εταιρείας κατά τα 40 χρόνια αυτά ήταν περιορισμένη αλλά ο κόσμος είχε βρει πλέον το στήριγμα για την ανέλιξη και καλύτερη ζωή που ονειρευόντουσαν για τα παιδιά τους. Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας του έτους 1990, όπου ως νέος γραμματέας της ΣΠΕ Πολυστύπου διορίστηκε ο πολύ νεαρός τότε Νεοκλής (Λάκης) Νικοδήμου, πλησίαζε τις 400.000 λίρες. Πρωταρχικός στόχος του νέου γραμματέα, ήταν η ανέγερση ιδιόκτητων κτιρίων που να στεγάζονται από κοινού τα γραφεία της ΣΠΕ και το κατάστημα εξυπηρέτησης τροφίμων. Αυτό επιτεύχθηκε το 1994 και από τότε έχει τα δικά της κτίρια στο κέντρο του χωριού που αποτελούν πραγματικό στολίδι για την κοινότητα μας. Με την ανόρθωση της οικονομίας γενικότερα της Κύπρου και το ψηλό βιοτικό επίπεδο του λαού, καθώς και στις προσπάθειες του νεαρού γραμματέα Λάκη Νικοδήμου άρχισε η ραγδαία ανάπτυξη και η πρόοδος της ΣΠΕ Πολυστύπου. Στα χρόνια αυτά από το 1990 ως το 2007 προσελήφθη και νέος υπάλληλος, ο δε κύκλος εργασιών κατά την 31/12/2007 έφθασε τα 7 εκατομμύρια λίρες.Κατά το έτος 1996 το Συνεργατικό Παντοπωλείο Πολυστύπου είχε συγχωνευτεί με την ΣΠΕ Πολυστύπου ως μια ενιαία εταιρεία. Την 1.1.2008, μέσα στα πλαίσια της συγχώνευσης μεταξύ των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων (ΣΠΙ) που ξεκίνησε το 2005, με στόχο τον εκσυγχρονισμό των Σ.Π.Ι. και ιδιαίτερα την αντιμετώπιση της όξυνσης του ανταγωνισμού που προέκυψε με την ελευθεροποίηση των αγορών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου, η ΣΠΕ Πολυστύπου συνενώθηκε με την ΣΠΕ Χανδριών, την ΣΠΕ Λειβαδιών και την ΣΠΕ Αληθινού και δημιουργήθηκε μια νέα ΣΠΕ με την ονομασία ΣΠΕ Μαδαρής. Αξίζει να σημειωθεί ότι από 359 Σ.Π.Ι. που υφίσταντο το 2004, αυτά μειώθηκαν σε 96 στο τέλος του 2012.Τέλος, μέσα στα πλαίσια μιας περαιτέρω συγχώνευσης των ΣΠΙ, τον Νοέμβριο του 2013, η ΣΠΕ Μαδαρής συγχωνεύτηκε με τη ΣΠΕ Ταμασού και Ορεινής, η οποία μετονομάστηκε σε ΣΠΕ ΤΑΜΑΣΟΥ-ΟΡΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΠΙΤΣΙΛΙΑΣ ΛΤΔ.

Πηγή:Βιβλίο «ΠΟΛΥΣΤΥΠΟΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ» Αιμίλιος Λεωνίδα

Αρχαία μεταλλεία χαλκού

Στη περιοχή του Πολυστύπου υπάρχουν 3 περιοχές από τις οποίες εξορυσσόταν χαλκός. Αυτές οι περιοχές είναι η τοποθεσία ΣΕΝΤΟΥΚΟΥΔΙ- ΛΑΟΥΔΑ,ανατολικά του χωριού, η περιοχή ΑΕΡΙΚΟΙ ΛΑΚΚΟΙ στη δυτική πλευρά του βουνού Κατανάππης, απέναντι από τα Λαγουδερά και η περιοχή ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΓΙΑΣΜΑΤΗ, στο έδαφος Πλατανιστάσας, κάπου κοντά στο ομώνυμο αρχαίο εκκλησάκι του Σταυρού του Αγιασμάτη και του εγκαταλελειμμένου οικισμού ΣΥΚΙΑ ΤΟΥ ΔΙΟΣΜΑΤΗ που εγκαταλείφτηκε πριν από το 1825.

ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΕΝΤΟΥΚΟΥΔΙ-ΛΑΟΥΔΑ

Το μεταλλείο αυτόπου βρισκόταν νοτιοανατολικά του χωριού, υπήρχε κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας (1191-1571 μ.Χ), και ήταν το πιο σημαντικό της περιοχής. Ήταν ένα μεγάλο υπόγειο μεταλλείο με διακλαδωμένες στοές από το οποίο εξορυσσόταν χαλκός. Η είσοδος του βρισκόταν σε κάποιο σημείο στην περιοχή «Σεντουκούδι» και η έξοδος του σε ένα μικρό λοφίσκο στην περιοχή «Λαούδα», μερικά μέτρα πιο κάτω από το σημερινό εστιατόριο ΠΑΝΘΕΟΝ. Η καμίνευση και χύτευση του χαλκού διεξαγόταν στην περιοχή «Καμπί» και «Ρούπη». Για τη λειτουργία του μεταλλείου και την επεξεργασία του μεταλλεύματος χρειαζόταν ασφαλώς σημαντικός αριθμός ανθρώπινου δυναμικού, τον οποίο δε μπορούσε τότε να προσφέρει επαρκώς η μικρή κοινότητα του Πολυστύπου.Γι΄αυτό και εργοδοτούντο ξένοι εργάτες, οι οποίοι και δημιούργησαν εκεί στην περιοχή, δίπλα από τον πυρήνα του παλαιού Πολυστύπου, ένα καταυλισμό. «Αυλίστηκαν» δηλαδή εκεί, όπως έλεγαν οι γηγενείς κάτοικοι του Πολυστύπου. Δηλαδή δημιούργησαν αυλή = σπίτι. Από τορήμα «Αυλίζομαι – αυλίστηκαν», τους κόλλησαν το επίθετο «Αυλωνίτες» και τον οικισμό τους τον ονόμασαν «Αυλωνίτη». Αυτό εξηγεί και την ονομασία Αυλωνίτης που αναφέρεται από ορισμένους ερευνητές ως συνώνυμου του Πολυστύπου. Όταν κάποτε το μεταλλείο εγκαταλείφθηκε από τους τότε κατακτητές, με τον καιρό κατέρρευσε και σκεπάστηκε η είσοδος και η έξοδος του. Με την πάροδο του χρόνου κάποιος γεωργός από τον Πολύστυπο πρόσεξε στο σημείο της εισόδου της στοάς να αναβλύζει νερό και προσπάθησε να ανοίξει λαγούμι για να φτάσει πιο κοντά στην πηγή του νερού. Στην προσπάθεια του αυτή ανακάλυψε την είσοδο και μέρος της στοάς, μέσα στην οποία βρήκε ένα μικρό σεντούκι μέσα στο οποίο κάτι βρήκε που δεν έγινε ποτέ γνωστό. Όμως λόγω της ύπαρξης και της ανεύρεσης του μικρού σεντουκιού στην περιοχή αυτή, της δόθηκε η ονομασία Σεντουκούδι, δηλαδή μικρό σεντούκι. Η περιοχή συνορεύει με τις τοποθεσίες, Ρότσοι της Σταθούς,Λαούδα και Καμπί.

ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΕΡΙΚΟΙ ΛΑΚΚΟΙ

Η περιοχή«Αερικοί Λάκκοι» βρίσκεται στη δυτική πλευρά του βουνού «Κατανάππης» που δεσπόζει βορειοδυτικά του Πολυστύπου, και νοτιοανατολικά των Λαγουδερών και φαίνεται από τον κύριο δρόμο Λαγουδερών – Ξυλιάτου καθώς επίσης και από τον κύριο δρόμο Πολυστύπου – Λαγουδερών. Είναι μια εντελώς βραχώδης και απόκρημνηπεριοχή με σπάνιες συστάδες κυπαρισσιού.Πολύ κοντά στους «Αερικούς Λάκκους» βρίσκεται και η περιοχή «Πεταούλια» που πήρε το όνομα της από ένα αρχαίο οικισμό που βρισκόταν εκεί κατά την Ενετοκρατία και ονομαζόταν «Pigaduglia». Ο οικισμός αυτός, όπως αναφέρεται σε Ενετικά έγγραφα σε μια άλλη ενότητα του βιβλίου αυτού, υπήρχε κατά το έτος 1464 μ. Χ., εγκαταλείφθηκε όμως πριν το 1550 μ. Χ.Η Παράδοση αναφέρει ότι υπήρχε μια υπόγεια στοά που οδηγούσε από τους Αερικούς Λάκκους μέχρι το χωριό Ξυλιάτο. Η πρόσβαση στη στοά γινόταν από ένα αρκετά βαθύ κάθετο λάκκο. Πιστευόταν επίσης ότι μέσα στη στοά αυτή υπήρχε ένας αμύθητος θησαυρός γι΄ αυτό και κατά διαστήματα διάφοροι επίδοξοι θησαυροθήρες από τα γύρω χωριά επιχείρησαν να εισέλθουν στη στοά, μεταξύ αυτών και μερικοί Πολυστυπιώτες. Μεταξύ αυτών αναφέρονται τα ονόματα του Χριστόφορου Ψαθιά, του Ξενοφώντος Μέρδη και του Σάββα Γιωργαλλή.Κάποτε ο Χριστόφορος Ψαθιάς και ο Ξενοφών Μέρδης επιχείρησαν μαζί να μπουν στη στοά. Πήραν σπίρτα μαζί τους και σχοινιά, κατέβηκαν στον λάκκο και δοκίμασαν να μπουν στη στοά. Προχώρησαν λίγα μέτρα μέχρι που χανόταν το φως της ημέρας. Ο Ξενοφών Μέρδης παρέμεινε στο ανοιχτό μέρος του λάκκου και έδωσε στον Χριστόφορο την άκρη ενός σχοινιού για να μη χαθεί. Ο ΧριστόφοροςΨαθιάς, με το φως των σπίρτων έφτασε σε κάποιο σημείο και αντίκρισε ένα μηχάνημα από το οποίο κρεμόταν μια σπάθα, προφανώς παγιδευμένη για να πέσει και να σκοτώσει όποιον περνούσε. Φοβήθηκε και επέστρεψε. Το μηχάνημα αυτό το ονόμασαν «τσιάκκη» (μεγάλη μάχαιρα).Την ύπαρξη θησαυρού μέσα στη στοά, αναφέρει και ένα παλαιό λαϊκό τραγούδι που λέει:

Εις την Χαρτζήνέσιειχαρτζίν, τζιαί στον Ζυόνσεντούτζιν

τζιαί στους Αερικούς Λάκκους κουμνίνεξηντακούμνην

Η παράδοση επίσης αναφέρει ότι κάποτε, κάποιος βοσκός έχασε μια αίγα ή ένα τράγο, που γλίστρησε και έπεσε μέσα στο πηγάδι και ότι μερικές μέρες αργότερα βρέθηκε στο χωριό Ξυλιάτο.Στις 2.5.2015, στην τηλεοπτική εκπομπή του ΡΙΚ 1, Χωρίς Αποσκευές, ο Κοινοτάρχης του Ξυλιάτου Κυριάκος Φοίβου, μίλησε για μια σπηλιά έξω από το χωριό του, μέσα στην οποία μπήκε ο ίδιος όταν ήταν νεαρός και ταξίδευσε περίπου ένα χιλιόμετρο μέσα. Ανάφερε επίσης ότι η άλλη άκρη της σπηλιάς βρίσκεται στα Λαγουδερά και ανάφερε ότι, από ότι διαδιδόταν, κάποτε ένας βοσκός έχασε ένα τράγο που μπήκε μέσα στη σπηλιά και σε λίγες μέρες ο τράγος βρέθηκε στα Λαγουδερά.

ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΑΣΜΑΤΗ

Για την ύπαρξη του μεταλλείου αυτού, δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες ή αρκετά στοιχεία που να μαρτυρούν την ακριβή τοποθεσία που βρισκόταν. Η παράδοση αναφέρει εντούτοις ότι βρισκόταν σε μια περιοχή πιο κάτω από το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού του Αγιασμάτη σε απόσταση πέντε περίπου χιλιόμετρων βορειοανατολικά του χωριού Πλατανιστάσα και ότι εκεί εξορυσσόταν χαλκός.Στη ίδια αυτή περιοχή, σύμφωνα με Ενετικά Έγγραφα που αναφέρονται σε άλλη ενότητα του βιβλίου αυτού υπήρχε ένας αρχαίος οικισμός με την ονομασία Συκιά του Διοσμάτη (DIOSMACHI). Αναφέρεται σε γραπτές μαρτυρίες ως υπάρχον οικισμός κατά τα έτη 1516 μ. Χ. και 1565 μ. Χ., εγκαταλείφτηκε όμως πριν το έτος 1825 μ. Χ. Προφανώς ο οικισμός αυτός αποτελούσε τις κατοικίες των εργατών και τεχνιτών του πιο πάνω μεταλλείου, και με την εγκατάλειψη του μεταλλίου εγκαταλείφθηκε και ο οικισμός.

Πηγή:Βιβλίο «ΠΟΛΥΣΤΥΠΟΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ» Αιμίλιος Λεωνίδα

Ήρωες Πολύστυπου 55-59

ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΕΟΚΑ 54-59 ΠΟΛΥΣΤΥΠΟΥ

ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΙΑΡΤΑΣ. Γεννήθηκε στον Πολύστυπο το 1931. Έπεσε μαχόμενος εναντίον των Άγγλων στις 16 Μαρτίου 1956 κοντά στο χωριό Χανδριά.
Σύζυγος : Ευγενία Τσιάρτα
Παιδιά : Μαρία και Στέφανος
Γονείς : Μιχάλης και Πολυξένη Τσιάρτα
Αδέλφια : Ηλιού, Ανδρέας, Σταυρούλα, Ουρανία, Νίκος.

Ο Χρίστος Τσιάρτας τελείωσε το δημοτικό σχολείο Πολυστύπου και εργαζόταν στη Μόρφου, όπου και εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ. Τον Ιούλιο του 1955 εγκαταστάθηκε στο χωριό του και ανέλαβε, μαζί με άλλους, την οργάνωση ομάδων κατόπιν εντολής του τομεάρχη της περιοχής. Στο σπίτι του γινόταν η ορκωμοσία των μελών και η εκπαίδευσή τους στη χρήση των όπλων. Ο ίδιος τέθηκε επικεφαλής ομάδας δολιοφθορέων.

Εργάστηκε μαζί με άλλους για την κατασκευή των λημεριών της ΕΟΚΑ στα βουνά των Σπηλιών και, ως μέλος της ανταρτικής ομάδας Αμιάντου – Πιτσιλιάς, υπήρξε σύνδεσμος της περιοχής του με τον Αρχηγό Διγενή που διέμενε σ’ αυτά.

Συνεργάστηκε με τον Κυριάκο Μάτση στη μεταφορά και διανομή οπλισμού, με το Γρηγόρη Αυξεντίου, τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και άλλα ηγετικά στελέχη της ΕΟΚΑ στην οργάνωση των κατοίκων των χωριών του τομέα του Αυξεντίου σε ολόκληρη την περιοχή Πιτσιλιάς. Μεταξύ των σοβαρών αποστολών που του ανατέθηκαν ήταν και η κάλυψη με την ομάδα του της οδού Κακοπετριάς προς Σπήλια για στήριξη των ανταρτικών ομάδων στα υψώματα βόρεια των Σπηλιών.
Στις 20 Ιανουαρίου 1956 καταζητήθηκε από τους Άγγλους, οπότε κατέφυγε μόνιμα στο αντάρτικο και συνενώθηκε με την ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου στα κρησφύγετα της Παπούτσας, στο Παλαιχώρι.

Στις 16 Μαρτίου 1956 η πολυμελής ομάδα του Αυξεντίου έστησε επιτυχή ενέδρα εναντίον των Άγγλων στο δρόμο μεταξύ Αγρού – Χανδριών. Το τίμημα της ενέδρας αυτής ήταν ο θάνατος του ήρωα Χρίστου Τσιάρτα, ο οποίος δέχτηκε κατά την αποχώρηση της ομάδας σφαίρα από επιζήσαντα Άγγλο στρατιώτη.

Αξιοσημείωτο είναι το σθένος το οποίο επέδειξε η νεαρή σύζυγος του Ευγενία. Ούτε ένα δάκρυ δεν έχυσε μπροστά στους Άγγλους, όταν την οδήγησαν μπροστά στο νεκρό άντρα της, που τον είχαν μεταφέρει στο χωριό του. Τιμώντας τη θυσία του συνέχισε την προσφορά της μέχρι το τέλος του Αγώνα.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ. Γεννήθηκε στον Πολύστυπο το 1928. Θανατώθηκε από τους Άγγλους με φρικτά βασανιστήρια στα ανακριτήρια των Πλατρών, στις 19 Νοεμβρίου 1956.
Σύζυγος : Κυριακή Παναγιώτου
Γονείς : Παναγιώτης Στυλιανού και Ιουλιανή Παναγιώτου
Αδελφές : Σταυρούλα και Μαρούλα

Ο Ανδρέας Παναγιώτου τελείωσε το δημοτικό σχολείο Πολυστύπου και εργαζόταν ως εργάτης στο μεταλλείο Μιτσερού. Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ από την αρχή του αγώνα μαζί με τη σύζυγό του Κυριακή και διέθεσαν το σπίτι τους για τον αγώνα. Βοηθούσαν στη διανομή χειροβομβίδων που κατασκευάζονταν σε εργαστήρι που η Οργάνωση εγκατέστησε στο χωριό τους, και με τις οποίες εφοδιάζονταν οι ανταρτικές ομάδες των τομέων Πιτσιλιάς και Κύκκου και τομείς της Λευκωσίας και Λεμεσού. Περαιτέρω δραστηριοποίησή τους σε ενέργειες της ΕΟΚΑ περιοριζόταν από τους υπεύθυνους, επειδή το σπίτι τους το χρησιμοποιούσε η Οργάνωση ως αρχηγείο της περιοχής, όπου διέμενε ο τομεάρχης και όπου κατέληγαν αγωνιστές που δραπέτευαν από τα κρατητήρια.

Ο Ανδρέας Παναγιώτου συνελήφθη στις 8 Νοεμβρίου 1956 κατόπιν προδοσίας. Ο ανακριτής που τον ανέκρινε, πίστευε ότι θα μπορούσε να του αποσπάσει πληροφορίες για το πού βρισκόταν ο Διγενής και για τούτο τον βασάνισε μέχρι θανάτου.

Στην έκθεσή του ο Άγγλος στρατιωτικός γιατρός ΦίλιπΠάρκερ, που διαπίστωσε το θάνατο του Ανδρέα Παναγιώτου, αναφέρει : “Στο κάτω μέρος της κοιλιάς του υπήρχαν δυο κιτρινωπές περιφέρειες που έδειχναν σημεία αποσύνθεσης. Το πρόσωπο και ο λαιμός του ήταν μελανιασμένα και συμφορημένα. Κακώσεις υπήρχαν και στα γόνατα, στους αγκώνες, στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών, στους μηρούς, στο στόμα και στα χείλη. Στο μεσεντέριο και στο περιτόνιο υπήρχε μεγάλη αιμορραγία και η κοιλιά και το παχύ έντερο ήταν γεμάτα αίμα. Το λεπτό έντερο ήταν τρυπημένο και ο αριστερός νεφρός κτυπημένος. Οι αριστερές πλευρές από την τέταρτη ως τη δωδέκατη ήταν σπασμένες και στο αριστερό ημιθωράκιο υπήρχε αίμα. Στο κεφάλι υπήρχαν μώλωπες και το κρανιακό οστούν ήταν λεπτότερο του κανονικού. Μέσα στον εγκέφαλο υπήρχε πηχτό αίμα”.

Ο θάνατος αποδόθηκε σε ενδοκρανιακή αιμορραγία και ανεπάρκεια της καρδιάς και της αναπνοής, λόγω πηκτού αίματος στην καρδιά και στους πνεύμονες.

Πηγή: Κέντρο Έρευνας και Τεκμηρίωσης ΙΔ.Α.Α.Ε http://myweb.cytanet.com.cy/iaae5559/biographies/panayiotou.htm Τελευταία πρόσβαση 28.8.2014

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

ΠΟΛΥΣΤΥΠΟΣ – ΜΝΗΜΕΙΟ ΗΡΩΩΝ

Στην έξοδο του χωριού προς την Άλωνα στην τοποθεσία «Λαούδα» δεσπόζει το Κοινοτικό Πάρκο με την ονομασία ΠΑΝΘΕΟΝ, που αποτελεί καθημερινά πόλο έλξης πολλών επισκεπτών. Από εδώ μπορεί ο επισκέπτης να αγναντέψει την πανέμορφη θέα του Πολυστύπου με τα μικρά σπίτια και τις κληματαριές τους σκαρφαλωμένα αμφιθεατρικά στην πράσινη πλαγιά, ενώ με το μάτι μπορεί να περιπλανηθεί στις γύρω δασωμένες πλαγιές, στα καταπράσινα αμπέλια και τους αμυγδαλεώνες. Μπορεί ακόμα ν’ αγναντέψει προς τον μελαγχολικό Πενταδά-κτυλο, στον κίτρινο κάμπο και την πολύβουη Κυπριακή πρωτεύουσα.

Σίγουρα η ονομασία Πάνθεον επιβεβαιώνει του ονόματος το ασφαλές. Από εδώ μπορείς να δεις, να ελέγξεις και να θαυμάσεις τα πάντα. Να καμαρώσεις το καταπράσινο χαλί με τις φουντουκιές, να απολαύσεις το ανεπανάληπτομελωδικό κελάηδημα του αηδονιού και να χαρείς το κελάρυσμα του νερού στα τρεχάμενα ρυάκια στις κοιλάδες με τα οπωροφόρα.

Εδώ δίπλα, στην Παιδική Χαρά, η αγάπη των συγχωριανών και η λατρεία των αποδήμων προς την γενέτειρα τους, έχει ανεγείρει το καλλιμάρμαρο μνημείο των δύο ηρώων του Πολυστύπου που έπεσαν στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959, Χρίστου Τσιάρτα και Ανδρέα Παναγιώτου, σαν ελάχιστο φόρο τιμής στα δύο αθάνατα παλικάρια που έδωσαν ότι ωραίο και υψηλό πολύτιμο και ιερό

Φώτο Μνημείο Ηρώων Χρίστου Τσιάρτα και Ανδρέα Παναγιώτου

είχαν για το αγαθό της Ελευθερίας. Οι ανδριάντες των δύο παλικαριών που δεσπόζουν του μνημείου εκπέμπουν στον κάθε επισκέπτη ηχηρά και αθάνατα μηνύματα, ότι πάντοτε στον Ελληνικό χώρο υπάρχουν αθάνατες αξίες για τιςοποίες αξίζει να αγωνίζεται κάθε υπεύθυνος και έντιμος πολίτης, όπως η ελευθερία και η αξιοπρέπεια, και να προσφέρει ακόμα και την ζωή του για να τις υπερασπίσει.

Σε απόσταση αναπνοής από το καλλιμάρμαρο μνημείο των δυο αθάνατων παλληκαριών, φυτρώνει το λεγόμενο Δέντρο Αγνοουμένων πάνω στο οποίο στηρίζεται μια πινακίδα με τα ονόματα των τεσσάρων αγνοουμένων μας.

Φωτο πινακίδας των τεσσάρων αγνοουμένων Πολυστύπου.

Από αριστερα: Ανδρέας Αργυρού, Παναγιώτης Παύλου, Λοϊζος Σωκράτους και Ρένός Χρ. Χατζηλοϊζου.

Η αγάπη των κατοίκων και των αποδήμων προς τους αγνοούμενους μας του 1974 καθώς και των συγγενών κρατάει εδώ και 42 χρόνια όλους μας σε έντονη αγωνία για την διακρίβωση της τύχης των τεσσάρων μας εκλεκτών αγνοούμενων παλικαριών. Ανδρέα Αργυρού, Παναγιώτη Παύλου, Λοΐζου Σωκράτους και Ρένου Χρ. Χ”Λοΐζου.

Ο Πολύστυπος αναμένει από την Επιτροπή Διερεύνησης της τύχης των αγνοουμένων μας την ετυμηγορία της ούτως ώστε να μπορέσει να τιμήσει επάξια τα 4 λαμπρά παλικάρια που έτρεξαν να υπερασπίσουν την μικρή μας πατρίδα ενάντια στην Τουρκική Εισβολή το καλοκαίρι του 1974. Δίπλα στις ηρωϊκές μορφές του 1955-1959 θα στηθεί ακόμα ένα ιερό μνημείο, το μνημείο των 4 αγνοουμένων του Πολύστυπου, του 1974, από το οποίο θα εκπέμπεται το ίδιο ακριβώς μήνυμα: πως «θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία».

Το μνημείο των ηρώων Χρίστου Τσιάρτα και Ανδρέα Παναγιώτου ανεγέρθηκε το 1993 από τον Σύνδεσμο Αποδήμων Πολυστύπου. Τους ανδριάντες των ηρώων φιλοτέχνησε τότε ο εκλεκτός κύπριος καλλιτέχνης κ. Α. Σαββίδης.Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου τελέσθηκαν από τον πρώην πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Γλαύκο Κληρίδη τον Σεπτέμβριο του 1997.

Στιγμιότυπο από το μνημόσυνο των ηρώων στις 27 Σεπτεμβρίου 2009

Φωτο: Αιμίλιος Λεωνίδα

Όσον αφορά τους πιο πάνω πρώτους δύο αναφερόμενους αγνοούμενους μας, τους Ανδρέα Αργυρού και Παναγιώτη Παύλου έχουν εν τω μεταξύ εντοπιστεί και ταυτοποιηθεί τα λείψανα τους και έχουν ενταφιασθεί στο κοιμητήριο της κοινότητας μας, του μεν Ανδρέα Αργυρού στις 28.5.2016 του δε Παναγιώτη Παύλου Χατζηπαναγιώτου στις 26.12.2016.

Όσον αφορά τους άλλους δυο αγνοουμένους μας, τον Λοΐζο Σωκράτους και τον Ρένο Χριστοφόρου, εξακολουθούν μέχρι σήμερα (Ιούνιος 2020) να παραμένουν αγνοούμενοι.

Πηγή: Βιβλίο «ΠΟΛΥΣΤΥΠΟΣ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ» Αιμίλιος Λεωνίδα

Αγνοούμενοι ήρωες Πολύστυπου 1974

ΟΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΜΑΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΕΙΣΒΟΛΗΣ ΤΟΥ 1974

Ανδρέας Αργυρού Έτος γέννησης: 1942 Οικογενειακή κατάσταση: Έγγαμος Τόπος καταγωγής: Πολύστυπος Στρατιωτική κατάσταση: Έφεδρος Τόπος σύλλ./εξαφ.: Μεταξύ Καραβά-Τριμίθι Ημερομηνία σύλλ./εξαφ.: 23.7.74 Τόπος εξαφάνισης: Μεταξύ Καραβά-Τριμίθι
Παναγιώτης Παύλου Έτος γέννησης: 1946 Οικογενειακή κατάσταση: Έγγαμος Τόπος καταγωγής: Πολύστυπος Στρατιωτική κατάσταση: Έφεδρος Τόπος σύλλ./εξαφ.: Νεάπολη, Λευκωσία Ημερομηνία σύλλ./εξαφ.: 22.7.74 Τόπος εξαφάνισης: Νεάπολη, Λευκωσία
Λοΐζος Σωκράτους Έτος γέννησης: 1954 Οικογενειακή κατάσταση: Άγαμος Τόπος καταγωγής: Πολύστυπος Στρατιωτική κατάσταση: Στρατιωτικός Τόπος σύλλ./εξαφ.: Μια Μηλιά Ημερομηνία σύλλ./εξαφ.: 14.8.74 Τόπος εξαφάνισης: Μια Μηλιά
Ρένος Χριστοφόρου Έτος γέννησης: 1956 Οικογενειακή κατάσταση: Άγαμος Τόπος καταγωγής: Πολύστυπος Στρατιωτική κατάσταση: Στρατιωτικός Τόπος σύλλ./εξαφ.: Παχύαμμος Κερύνεια Ημερομηνία σύλλ./εξαφ.: 14.8.74 Τόπος εξαφάνισης: Παχύαμμος Κερύνεια